Al eeuwenlang wordt op allerlei manieren gebruik gemaakt van de bijzondere eigenschappen van kurk. Gebouwen isoleren met kurk is ook bepaald niet nieuw. Sterker nog: in de monumentenbouw werken ze al veelvuldig met het materiaal bij renovaties om na te isoleren. Toch is de toepassing van dit 100% biobased materiaal in de bouw beperkt. Pro Suber zet zich sinds 2014 in om kurk – en dan specifiek geëxpandeerde kurk – als isolatiemateriaal bekender te maken in de Nederlandse bouw. Het dampopen en vochtregulerend materiaal is ook met categorie 1-data te vinden in de Nationale Milieudatabase. Een interview met oprichter en eigenaar van Pro Suber Arnoud Hanenburg.

Arnoud is in Portugal als we elkaar spreken voor dit interview. Van de wereldwijde productie van geëxpandeerde kurk vindt zo’n 50% daar plaats. De kurk wordt gewonnen in bossen met kurkeiken. Deze bomen groeien vooral veel in landen rond de Middellandse Zee: naast Portugal bijvoorbeeld in Spanje, Frankrijk (Corsica), Italië, Marokko, Algerije. Arnoud vertelt wat er zo bijzonder is aan die kurkeik.

“Het oogsten van kurk gebeurt door de kurken bast van de boom af te pellen. Zo’n 25 jaar na het planten van de boom is dat voor de eerste keer mogelijk. Je hoeft de boom hier dus niet voor te kappen. En het mooie is; als je de kurken bast eraf haalt, gaat de boom weer extra hard aan de slag om een nieuwe kurken bast aan te maken. Na zo’n 9 tot 11 jaar kun je dan opnieuw kurk oogsten van diezelfde boom.”

Niet alleen energie-nul, óók CO2-neutraal

Bijna 10 jaar geleden kwam Arnoud voor het eerst in aanraking met geëxpandeerde kurk. “Samen met twee kompanen had ik een architectenbureau en we waren op dat moment aanwezig op een beurs. Daar kwam ik een stand tegen met geëxpandeerde kurk, mét de claim dat het een 100% biobased materiaal is.”

“Wij waren net met een project bezig om energie-nul-woningen te realiseren en het triggerde mij enorm. Energie-nul is natuurlijk mooi, maar dat heeft nog weinig te maken met de complete milieu-impact van een woning of gebouw. In het ontwerp zaten toen bijvoorbeeld nog grote pakketten PIR en PUR isolatie. Dat is voor mij het startpunt geweest van Pro Suber. Ik wilde niet alleen energie-nul, ik wilde ook CO2-neutraal.”

Als je ergens voor gaat, dan helemaal

Na overleg met zijn zakenpartners stapte Arnoud uit het architectenbureau en besloot hij zich helemaal te richten op het in Nederland bekender maken van de toepassing van geëxpandeerde kurk in de bouw.

Makkelijk was dat begin zeker niet. Er was geen beurs of evenement waar Arnoud níet was in die tijd, maar recente Nederlandse referentieprojecten ontbraken nog. Het begin betekende daarom letterlijk een eerste pak geëxpandeerde kurk verkocht zien te krijgen. “Dat wist ik toen ik eraan begon. Ik wist dat het niet makkelijk zou zijn. Maar ik vind ook: als je ergens voor gaat, dan moet je er ook helemaal voor gaan.”

Eerste goede referentie

Gaandeweg werd het netwerk van leveranciers van biobased materialen groter en hechter en dat leidde er onder andere toe dat op de Innovation Expo in 2016 een eerste woning met kurkgevelafwerking te zien was in Amsterdam.

“Dat was voor mij een belangrijk moment. Vanaf dat moment was er een referentie. Een voorbeeld van hoe geëxpandeerde kurk zich gedraagt in een woning, in ons klimaat. Want in andere landen bestonden al voorbeelden genoeg, maar dat beleven mensen toch anders dan in een woning in Nederland. Het helpt als ze er drie jaar later nog eens langs kunnen lopen. Om te kijken of het er nog steeds zo mooi uitziet en zo goed werkt.”

Inmiddels zijn er al veel meer projecten in Nederland waar geëxpandeerde kurk is toegepast. In de monumentenbouw, waar het al langer bekend was, maar ook in nieuwbouw. En Pro Suber heeft tegenwoordig ook wederverkopers in de markt.