Milieuprestatieberekening (MPG)
De milieuprestatie van bouwwerken is een belangrijke maatstaf voor de duurzaamheid van een bouwwerk. Hoe beter de milieuprestatie van het bouwwerk, hoe lager de milieu-impact is.
Het berekenen van de milieuprestatie is in de B&U-sector verplicht volgens het Bouwbesluit. In de GWW-sector zien we dat steeds meer opdrachtgevers de milieuprestatie als gunningscriterium opnemen in aanbestedingen.
Is dit onderwerp nieuw voor u? Lees dan eerst Milieuprestatie in het kort.
Milieuprestatieberekening
De milieuprestatieberekening wordt uitgevoerd volgens de Bepalingsmethode Milieuprestatie Bouwwerken. De Bepalingsmethode is geldend voor de berekening van de milieuprestatie van zowel een gebouw als een GWW-werk. De Bepalingsmethode is niet gericht op de milieuprestatie van afzonderlijke producten, maar op de milieuprestatie van het gebouw of GWW-werk als geheel. Het gebouw of bouwwerk is dan de eenheid waaraan de prestatie wordt gesteld en waarin het product wordt toegepast om het gebouw in zijn functie te kunnen laten voorzien. Het ontwerp en de beoogde levensduur is daarmee bepalend voor de aangebrachte bouwproducten en bouwinstallaties, het aantal vervangingen daarvan gedurende de levensduur van het gebouw.
De bepaling van de milieuprestatie van een bouwwerk kan worden uitgevoerd met rekeninstrumenten die vooraf door Stichting Nationale Milieudatabase zijn gevalideerd. De rekeninstrumenten putten uit de Nationale Milieudatabase, die milieuverklaringen bevat van bouwproducten, bouwinstallaties en processen met informatie over de milieu-impact verkregen uit een levenscyclusanalyse.
Meer over de levencyclusanalyse leest u op de pagina milieudata.
De bepaling van de milieuprestatie in een notendop
Op basis de EN15804 geeft de Bepalingsmethode praktische aanwijzingen ten behoeve van het analyseren van een milieuprestatie. De bepalingsmethode is gebaseerd op de milieugerichte levenscyclusanalyse – kortweg LCA. Een LCA bekijkt alle fasen in de levensloop van producten. Het gaat hierbij nadrukkelijk om de functie die het product moet vervullen in een bouwwerk. Een LCA beoordeelt de levensloopfasen van een product zoals productie, constructie en afdanking. Lees hier meer over op de pagina milieudata. Het resultaat van een LCA is een milieuprofiel. Tot eind 2020 bestond dit profiel nog uit 11 milieu-impactcategorieën volgens de EN 15804, maar omdat in 2019 de EN 15804 is gewijzigd en qua methodiek is gesynchroniseerd met de LCA-methodiek van de PEF (Product Environmental Footprint), bestaat vanaf 1-1-2021 volgens de EN15804+A2 het profiel uit 19 milieu-impactcategorieën. (Zie onderstaande afbeelding)
Op basis van een weging naar zwaarte van de verschillende milieu-impact-categorieën wordt een 1-puntscore vastgesteld – de milieuprestatie. Voor GWW is dit de Milieu Kosten Indicator (MKI)-score uitgedrukt in Euro, en voor B&U de Milieu Prestatie Gebouwen (MPG)-score uitgedrukt in Euro/m2/jaar. Door de milieuprestatie in een 1-puntscore uit te drukken wordt het vergelijkbaar met de milieuprestaties van andere gebouwen en is de milieu-impact beter te communiceren en eisen aan te stellen. De bepaling van de milieuprestatie van een bouwwerk kan worden uitgevoerd met rekeninstrumenten die vooraf door Stichting Nationale Milieudatabase zijn gevalideerd.
Interpretaties en ontwerpvraagstukken bij het berekenen van de milieuprestatie van gebouwen
In de Gids Milieuprestatieberekening versie juli 2020 kunnen een aantal interpretaties en ontwerpvraagstukken bij het berekenen van de milieuprestatie van gebouwen gevonden worden. De gids staat grotendeels in het kader van de grenswaarde voor de milieuprestatie in het Bouwbesluit, die per 1 januari 2018 van kracht is. De gids kunt u onderaan de pagina downloaden
Invloed van een gebouwontwerp op de milieuprestatie
In de gids staan bijvoorbeeld de invloeden van een gebouwontwerp op de milieuprestatieberekening, gebaseerd op onderzoek van W/E adviseurs (Utrecht). Uit het onderzoek is duidelijk geworden wat bijvoorbeeld de invloed is van extra hoge verdiepingen, erkers en extra geveloppervlak op de milieuprestatie. Download hier het rapport
Het meenemen van externe voorzieningen in de MPG-berekening
De systeemafbakening voor de milieuprestatie reikt tot aan de perceelgrens: installaties voor externe energielevering, maar ook de buitenriolering behoren tot de milieuprestatie in het Bouwbesluit. Ter illustratie wordt verwezen naar het Infoblad Bouwbesluit 2012 m.b.t. riolering en gemeentelijke watertaken. In de afbeeldingen in het Infoblad staat aangegeven tot waar de voorzieningen binnen de perceelgrens reiken en die daarom moeten worden meegenomen in de milieuprestatieberekening van het gebouw.
Meenemen van installaties voor externe energielevering in de MPG-berekening
Installaties voor externe energielevering (denk aan de aansluitingen voor gas, elektriciteit en/of warmte, maar ook de energie-infrastructuur en centrale installaties voor opwek/omzetting) moeten worden meegenomen in de milieuprestatieberekening. Desbetreffende installaties zullen in de energieprestatieberekening moeten zijn benoemd en hiervoor moet in de milieuprestatieberekening een equivalent qua materiaalgebruik worden opgevoerd. In de Nationale Milieudatabase zijn daarvoor zogenaamde default-waarden opgenomen, die worden bepaald door het (berekende) gebouwgebonden energiegebruik in te voeren in de berekening.
Milieueffecten van energiegebruik en materiaalgebruik in samenhang bezien
Tot nu toe ligt de focus bij duurzaam bouwen vooral op energiebesparing bij verwarmen, koelen, enz. De energiebesparende maatregelen vergen in de meeste gevallen het gebruik van meer materialen en installaties. De invloed van dit materiaalgebruik op de totale milieulast (milieueffecten van energie- en materiaalgebruik) van een gebouw tempert de milieuwinst van de energiebesparende maatregelen. Het is zinvol dit tot een minimum te beperken door milieueffecten van energie- en materiaalgebruik onder een gelijke noemer te brengen en de maatregelen in deze samenhang te optimaliseren.
Referentiegebouwen voor monitoring- en effectstudies Milieuprestatie
W/E adviseurs heeft in samenwerking met LBP Sight voor Stichting Nationale Milieudatabase het onderzoek ‘Materialisatie referentiebouwwerken’ uitgevoerd waarin volledige gematerialiseerde referentiegebouwen zijn vastgelegd. Deze set referentiegebouwen zijn ontwikkeld om op steekhoudende wijze effect- en monitoringsstudies uit te kunnen voeren gericht op eventuele wijzigingen in de MPG. Deze set is openbaar, zodat doorrekeningen controleerbaar en reproduceerbaar zijn. Download hieronder het rapport.
Meervoudig gebruik
De Bepalingsmethode geeft de mogelijkheid de milieuprestatie van bouwwerken eenduidig, controleerbaar en reproduceerbaar te berekenen. Vanuit verschillende organisaties wordt de Bepalingsmethode, inclusief de NMD, aangewezen als methode om de milieuprestatie van bouwwerken te berekenen.
Onder andere in:
- Bouwbesluit 2012
- Duurzaam inkopen van nieuwe kantoorgebouwen
- Duurzaam aanbesteden GWW-werken
- MIA/VAMIL (fiscale financieringsregelingen)
- Certificering van duurzaam vastgoed volgens
- BREEAM-NL
- GPR Gebouw
De eis milieuprestatie gebouwen (MPG) in de bouwregelgeving, duurzaam inkopen en certificering volgens BREEAM en GPR is een goed geheel om circulair bouwen te bevorderen. Met de Bepalingsmethode Milieuprestatie Bouwwerken kunnen de milieueffecten van gebouwen worden berekend en zichtbaar worden gemaakt.