Gevolgen van de gewijzigde EN 15804 voor de Bepalingsmethode Milieuprestatie

EN 15804/A2:2019

Module D, die in EN 15804 de milieulasten en lusten voorbij de systeemgrens beschrijft en dus belangrijk is voor de waardering van recycling en producthergebruik, is hierin niet langer optioneel maar verplicht. Nu was module D volgens de SBK Bepalingsmethode al verplicht, dus daarin schuilt voor Nederland niet het grootste verschil.

De belangrijkste verandering is het aanpassen van de bepaling van onder meer de milieueffectcategorieën verzuring, vermesting, zomersmog, humane toxiciteit en ecotoxiciteit. Deze zijn nu gebaseerd op actuele wetenschappelijke methoden en sluiten aan bij de product environmental footprint (PEF), een methode van het Europese milieuministerie om de milieuprestatie van alle producten te bepalen, dus ook bouwproducten.

De aanpassingen hebben directe gevolgen voor de resultaten: het milieuprofiel (alle milieueffecten samen) verandert. Het aanpassen van de Bepalingsmethode gebeurt op een wijze waarbij de veranderingen in de 1-puntscore, de milieukostenindicator (MKI) of de milieuprestatiegebouwen (MPG) slechts een beperkte invloed hebben op bijvoorbeeld de grenswaarde van de MPG. Dit zorgt voor vergelijkbaarheid tussen resultaten volgens de huidige en toekomstige Bepalingsmethode.

Verschil tussen categorie 3 (generieke) data en categorie 1 en 2 (getoetste) data

Wanneer de NMD alleen maar bestond uit categorie 3 (generieke) productkaarten, dan zou het eenvoudiger zijn. Ook dan zouden alle milieuprofielwaarden veranderen, maar een dergelijke wijziging zou op één moment kunnen worden doorgevoerd zoals ook een update van ecoinvent database (die milieu-informatie bevat over allerhande materialen en processen en ten grondslag ligt aan de NMD). Alle resultaten zouden in één keer conform de EN 15804/A2 milieueffectcategorieën zijn.

De getoetste data, categorie 1 en 2 productkaarten (EPD), zijn echter statisch en hebben in principe een geldigheidsduur van vijf jaar. Deze huidige kaarten, met milieuprofielen op de oude EN 15804/A1 wijze, kunnen niet in combinatie met de nieuwe (EN 15804/A2) productkaarten worden gebruikt.

Implementatie in de Bepalingsmethode en NMD

In het stappenplan naar volledige implementatie van de EN 15804/A2 in de Bepalingsmethode en NMD is ervoor gekozen om bij categorie 1 en categorie 2 data zo spoedig mogelijk de milieueffectcategorieën volgens EN 15804/A2 uit te vragen. Hoofdstuk 2 van de Bepalingsmethode, dat in juli 2020 wordt gepubliceerd, kent daartoe aanpassingen. Deze aanpassingen staan echter los van de aanpassingen van de set met weegfactoren in hoofdstuk 3 en de grenswaarden buiten de Bepalingsmethode. Het onderzoek naar de aanpassing van de set weegfactoren is nog gaande. Weging is namelijk geen onderdeel van EN 15804. Maar er zijn diverse alternatieven: weging op basis van een update van de schaduwprijssystematiek, zoals we deze nu kennen, of bijvoorbeeld op basis van een systematiek ontwikkeld voor de PEF door het Joint Research Centre (JRC) van de Europese Commissie. Een besluit over welke milieueffectcategorieën voor een MKI- of MPG-berekening in beschouwing worden genomen, zal in een separaat publiek-privaat proces plaatsvinden.

Het voordeel van de werkwijze, waarbij hoofdstuk 2 eerst wordt aangepast om zowel oude als nieuwe milieu-effectcategoriedata te verkrijgen, is dat wanneer op een later moment een weegset beschikbaar komt en er wordt besloten met de NMD en de daarop aangesloten instrumenten volledig over te gaan op EN 15804/A2, dat dan alle categorie 1 en 2 productkaarten aangeboden per 1 januari 2021 (beoogd publicatiedatum 1 juli 2020 met een overgangsperiode van een half jaar) daarvoor gebruikt kunnen worden. De NMD is erop ingericht om deze dubbele datasets te kunnen opnemen.

Auteur: ir. Harry van Ewijk, SGS Search Consultancy