Wat is milieuprestatie?

Maar als ik vervolgens spreek over ‘milieuprestatie’ en ‘Nationale Milieudatabase’, wordt het al snel lastiger. “Wat is milieuprestatie?”, is dan de vervolgvraag. “Is dat weer een stempeltje erbij, naast die van FSC-hout? Of een sticker zoals de kleurensticker van mijn koelkast? Het is niet makkelijk om kort en bondig uit te leggen hoe het NMD-stelsel van milieuprestatie in elkaar steekt, hoe het werkt en wat de functie en het belang ervan isDe eerste keer begon ik uitvoerig te vertellen over het verzamelen van milieudata van een bouwwerk op basis van de richtlijnen van een bepalingsmethode; dat die data iets vertellen over de milieulast van de toe te passen bouwmaterialen; dat die data worden omgezet in een milieuprofiel en het profiel vervolgens wordt toegevoegd aan een database met milieuprofielen; dat de data van de milieuprofielen worden aangevuld met data van de processendatabase; dat deze data gezamenlijk in een rekeninstrument worden ingevoerd; dat vervolgens met het rekeninstrument een MKI-berekening wordt gegenereerd waarmee de milieulast van een bouwwerk kan worden uitgedrukt in euro’s die nodig zijn om de milieulasten op te heffen.

Met die uitleg ben ik maar snel gestopt. Een van mijn vrienden die deze uitleg wel kon volgen, vroeg met een meewarige blik of dit ertoe leidde dat we naast het energielabel ook een milieulabel moeten aanschaffen bij de verkoop van een woning. “Het klinkt als een zoveelste toevoeging aan de milieu-bureaucratie”, was zijn conclusie.

Bij een etentje met familie kreeg ik een herkansing toen het gesprek kwam op verpakkingen die supermarkten aanbieden om fruit- en groente mee te nemen. De ene winkel biedt een papier zak aan, bij de ander is de zak van plastic, weer ander vraagt om zelf een zak van huis mee te nemen en er worden ook zakken van bioplastic aangeboden. Dat bood mij de gelegenheid om mijn werkzaamheden toe te lichten. Hoe vergelijk je producten als je tot een ecologisch verantwoorde keuze wilt komen en op welke punten vergelijk je ze. Is de grondstof biogeen of fossiel? Hoe schaars is het materiaal? Hoeveel energie vergt de productie van de zak en wat is de uitstoot van CO2 daarbij? Welke afstanden heeft de zak afgelegd en met welk transportmiddel? Wat zijn de mogelijkheden voor hergebruik en recycling van de zak? Hoeveel papier komt daadwerkelijk in de blauwe kliko terecht en hoeveel plastic in de gele? Is de kwaliteit van het ingezamelde plastic voldoende om er weer nieuwe petflessen van te maken? Er zijn zoveel aspecten die bij deze keuze in ogenschouw moeten worden genomen dat het antwoord niet simpel te geven is. Ik heb ze verteld over de systematiek van levenscyclusanalyse die de grondslag vormt voor het stelsel van milieuprestatie met de NMD.

 In de bouw is het allemaal nog een stukje ingewikkelder, want het gaat niet om een enkel product. Het gaat om de samenhang van de vele producten die gezamenlijk een bouwwerk vormen en zelfs van de verschillende bouwwerken die tot een bouwproject uitgroeien. Is de transformatie van een fabriekshal tot loftwoningen in ecologisch opzicht beter dan de bouw van een nieuwe woontoren in houtskeletbouw? Is het zinnig om een viaduct geschikt te maken voor hergebruik, als dit leidt tot overdimensionering van het ontwerp? Welke woning heeft een lagere ecologische voetafdruk, de houten woning die in de fabriek is vervaardigd en is aangevoerd over een afstand van 200 kilometer of de woning die het resultaat is van nabijgelegen urban mining?

Het stelsel van milieuprestatie met de NMD maakt het mogelijk om duurzame keuzes te maken voor complete bouwwerken en grote bouwprojecten. Het biedt een alomvattend systeem om, op zijn Hollands gezegd, appels en appels te vergelijken. Mogelijk is het stelsel nog niet perfect, maar er is ruimte om verbeteringen te bewerkstelligen en meer duiding te geven aan het systeem. De NMD is een onmisbare schakel naar een duurzame en circulaire bouweconomie. In dat opzicht is het uniek en niet vergelijkbaar met andere systemen of instrumenten. Het stelsel is breed en het gebruik van het stelsel is daarmee ook breed. In de volgende blogs zullen we daar verder op in gaan.