Nieuwe GWW-data vormen nieuwe standaard voor ongetoetste data in de NMD
In het kader van de Green Deal Duurzame GWW (grond- weg- en waterbouw) 2.0 hebben een aantal duurzame infrapartners eind 2019 het initiatief genomen om een groot deel van de GWW-data in de NMD te controleren en te actualiseren. Wij vroegen aan Suzanne de Vos van Rijkswaterstaat en Jeannette Levels van LBP|SIGHT naar de opbrengsten van het project tot nu toe.
Suzanne de Vos
Suzanne de Vos is werkzaam bij het programma Duurzame Aanleg en Onderhoud van Rijkswaterstaat. Zij ondersteunt de inkoop van alle infraprojecten, onder andere door het op orde houden van de bijbehorende standaarden in de instrumenten. Suzanne de Vos is projectleider en aanspreekpunt in de projectgroep die belast is met de kwaliteitsverbetering van GWW-data in de NMD. Als vertegenwoordiger van Stichting NMD verzorgt Jeannette Levels het projectmanagement. Zij adviseerde de projectgroep en zorgt ervoor dat de data efficiënt in de NMD kunnen worden ingevoerd.
Wat is het doel van het project?
Suzanne de Vos: “Het doel van het project is om kwalitatief goede en transparante data ter beschikking te krijgen voor de GWW. Dat is voor Rijkswaterstaat essentieel om referentieberekeningen te kunnen maken voor de milieu-impact van een project. Daarnaast verwachten we dat het de markt ondersteunt om tot duurzame oplossingen te komen waarvan de milieuprestatie ook transparant onderbouwd is. Daarom leveren wij als Rijkwaterstaat met dit project een flinke bijdrage aan een kwaliteitsimpuls van de database. De opdracht houdt in dat we met de nieuwe structuur van de NMD alle informatie in de hoofdstukken updaten.”
Jeannette Levels: “Eerder is de structuur van de NMD gewijzigd conform de RAW-systematiek, maar toen is de data niet vernieuwd. Daarnaast is er door ervaring met aanbestedingen op basis van de milieuprestatie een steeds concreter beeld ontstaan over de databehoefte om duurzaam te kunnen ontwerpen. Dit project zorgt voor een nieuwe standaard van categorie 3 kaarten, waarbij representatieve data van uitgebreide documentatie worden voorzien. De nieuwe GWW-data vormen de nieuwe standaard voor ongetoetste data in de NMD.”
Wat is er tot nu toe precies ontwikkeld?
Jeannette Levels
Jeannette Levels: “Er zijn een heleboel nieuwe productkaarten, wel 100 plus, en bijbehorende dossiers ontwikkeld. Ook interessant is dat er veel nieuwe processen als heien, boren en slopen met verschillend materieel zijn uitgewerkt. Hierdoor kan je data selecteren op basis van wat je echt gaat doen in een infraproject.”
Suzanne de Vos: “Om tot voor de GWW representatieve data te komen, zijn bij het opstellen van de data zowel GWW-specialisten als LCA-experts betrokken. Zij hebben alle uitgangspunten voor de berekening gedocumenteerd. De data worden beheerd door de Stichting NMD. Daarmee is tevens een loket opgezet, waar je heen kan met opmerkingen over de data om de representativiteit van de data verder te verbeteren. Dit biedt de garantie dat we de basis die we nu hebben gelegd, in de toekomst actueel kunnen houden.”
“De data vormen de basis om onze ambities op het gebied van circulariteit en
klimaatneutraliteit te realiseren.”
Wat draagt dit project bij aan de duurzaamheidsambitie van Rijkswaterstaat?
Suzanne de Vos: “Concreet geven we onze ambities vorm door ons inkoopbeleid. Hiervoor hebben we goede tools nodig, maar vooral ook goede data. De data vormen de basis om onze ambities op het gebied van circulariteit en klimaatneutraliteit te realiseren. Met goede NMD-data zijn wij ook een betere gesprekspartner voor onze aannemers. Aannemers die met eigen data hebben ingeschreven, kunnen we dan bevragen op het onderscheidend vermogen van hun data. De nieuwe data zijn transparant en dan wordt het ook makkelijker om transparantie te vragen voor datgene dat aan ons wordt aangereikt.”
Hoe zal dit kunnen leiden tot een transitie in de markt?
Jeannette Levels: “Er is nu een cultuur waarbij iedereen zijn eigen data bij zich houdt met het oog op de volgende aanbesteding. Ik hoop dat de kwaliteitsverbetering die we nu hebben bereikt, de markt aanzet om alle gangbare producten en processen in de NMD te laten opnemen.”
Suzanne de Vos: “Doordat je in DuboCalc je eigen werk kan doorrekenen, is het beter geschikt om project specifiek de milieuprestatie te berekenen. We nodigen de markt uit om zich te onderscheiden op duurzaamheid, maar daarbij willen we ook benadrukken dat we niet op zoek zijn naar een creatief rekensommetje. We willen onderscheiden op duurzamere processen en materialen die bijdragen aan het verlagen van de broeikasgasemissies en beslag op primaire grondstoffen.”
Wat zijn de leerpunten geweest?
Jeannette Levels: “Het allerbelangrijkste ontwikkelpunt zit in de basis van de data. Gaandeweg het project zijn we gaan leren hoe die data meerwaarde kunnen hebben voor de toepassing zoals duurzaam inkopen. Ook zijn we kritisch geweest naar de procesdata die daaraan ten grondslag liggen, waaronder de verwerkingsscenario’s einde leven.”
Suzanne de Vos: “Het was heel gebruikelijk om per materiaaltype te rekenen met een forfaitair verwerkingsscenario einde leven. Echter, het verwerkingsscenario hangt niet alleen van het materiaal af, maar ook van het specifieke product. Zo was er één forfaitair afvalscenario voor betonnen producten dat uitgaat van 99% recycling. Maar dat is niet voor alle betonnen producten reëel. Heipalen bijvoorbeeld halen we meestal niet integraal uit de grond; we koppen het bovenste deel en de rest laten we zitten. Dus we hebben voor veel producten specifieke afvalscenario’s opgesteld om het mogelijk te maken om een representatieve levenscyclus te beschrijven.”
Jeannette Levels: “Ditzelfde geldt voor damwanden. Dit is dik constructiestaal dat voor een groot deel wordt hergebruikt en de rest wordt gerecycled. Maar dat is dan wel alleen het deel dat na de levensduur overblijft na afroesting. In zo’n geval moet een afroestingspercentage onderdeel zijn van het verwerkingsscenario einde leven.”
Wat staat er nog op de rol voor dit project?
Suzanne de Vos: “De open eindjes van de eerste fase van het project gaan we nog invullen. Daarbij moet je denken aan het uitwerken van een aantal (duurzamere) productvarianten. Ook een aantal productgroepen is nog niet uitgewerkt; dus die pakken we nu op.”
Jeannette Levels: “Verder is er nog een aantal productwensen van gemeenten en provincies die we van plan zijn uit te werken.”
Suzanne de Vos: “Dat is ook het idee van de Green Deal: met z’n allen op basis van hetzelfde instrumentarium en dezelfde manier sturen op duurzaamheid. Dan moet die database ook nuttig zijn voor andere opdrachtgevers dan Rijkswaterstaat.”
“We willen geen creatief rekensommetje, maar duurzame oplossingen.”
Waar kan men met suggesties terecht?
Wensen en verbetering van data in de NMD kunnen worden doorgegeven richt aan Stichting NMD via het vragenformulier.