Hoe ontwikkel je een NMD-milieuverklaring

De ervaringen van Wienerberger. 

Wienerberger, de bekende leverancier van keramische bouwproducten, is in de Nationale Milieudatabase te vinden als eigenaar van een aantal milieuprofielen van dakpannen. Aan Rob Mulder, manager bouwtechniek & services van Wienerberger, vroegen we naar hun ervaringen met het ontwikkelen van een productkaart. 

Wat was de reden om de milieuprofielen van dakpannen in de NMD op te nemen?
“Wij hebben ervoor gekozen om een tiental keramische dakpannen in de Nationale Milieudatabase op te nemen als een categorie 1 productkaart. Wij zagen dat de categorie 3 kaarten hoge schaduwprijzen opleverden en wij waren van mening dat de schaduwprijs aanzienlijk lager kon zijn met een categorie 1 productkaart. Die veronderstelling is juist gebleken. De schaduwprijs van onze categorie 1 productkaart is circa 40% lager dan die van een categorie 3 dakpan. Dat is een beduidend verschil. Weliswaar is het op dit moment niet zo moeilijk aan de MPG-eis uit het Bouwbesluit te voldoen. Maar als de eis wordt aangescherpt, dan verwachten wij dat onze productkaarten een rol van betekenis gaan spelen bij de vaststelling van de milieuprestatie van een gebouw.”

“De schaduwprijs van onze categorie 1 productkaart is circa 40% lager dan die van een categorie 3 dakpan.”

Waardoor ontstond het verschil in schaduwprijs?
“Een belangrijke factor in de schaduwprijs is de opwekking van energie die voor de fabricage van het product wordt gebruikt. De fabriek waar de dakpannen worden gemaakt, is vol gelegd met PV-panelen. Deze elektriciteit is duurzaam en maakt deel uit van de eigen locatie. Dat leverde een aanzienlijke winst op in de berekening van de milieuprestatie van onze dakpannen. Verder hebben we nog onze productiewijze zorgvuldig gemonitord. Op basis daarvan hebben we bekeken hoe we de emissie-waarden naar beneden konden krijgen. In hoofdlijn kan je zeggen dat de verlaging van de schaduwprijs is bereikt door het LCA-onderzoek specifiek te richten op ons eigen product en onze eigen productiewijze.”

Wienerberger voert een breed assortiment van keramische bouwproducten. Waarom bevat de NMD geen profielen van andere Wienerberger-producten, zoals de baksteen?
“De technische specificaties van deze dakpannen verschillen duidelijk van elkaar. Dan heeft het zin om de milieuprofielen van deze producten in categorie 1 van de NMD op te nemen. Het levert duidelijke keuzeverschillen op voor de gebruikers van de NMD. Als je naar bakstenen kijkt, ligt dat anders. De milieuprofielen van bakstenen zijn onderling niet zo verschillend en dan heeft het niet zo veel zin om de verschillende soorten bakstenen als categorie 1 productkaarten in de NMD op te nemen. Binnen de branchevereniging voor bouwkeramiek, de KNB, hebben wij hierover gesproken en hebben wij besloten een ‘branche-LCA’ voor bakstenen te ontwikkelen. De NMD bevat dus nu een categorie 2 productkaart voor baksteenmetselwerk. Onze branche organisatie KNB is eigenaar van deze productkaart.”

Wat heeft het voor Wienerberger betekent om productkaarten te ontwikkelen? En wat moet Wienerberger doen om de productkaarten te onderhouden?
“Om de kaarten te ontwikkelen begin je met het verzamelen van veel data. Dat is op zich veel werk, want alle aspecten van een LCA moeten worden ingevuld. Daarna worden de gegevens geordend in een mooi rapport en worden de data door een externe partij geaudit. Als het rapport akkoord wordt bevonden, heb je milieudata die in de NMD kunnen worden ingebracht. Ook de invoering in de NMD is een traject op zichzelf. We zijn driekwart jaar bezig geweest om de LCA te ontwikkelen. Daarna blijf je voortdurend bezig om gegevens te verzamelen, met name als er een nieuwe release van de NMD op stapel staat en de milieudata een update moeten ondergaan. Bij elkaar is het opstellen van een LCA en een productkaart veel werk en ben je er veel tijd aan kwijt.”

Zorgen jullie zelf voor het verzamelen van de gegevens en het invoeren ervan in de NMD?
“We kwamen terecht in een wereld die voor ons onbekend is. Ik heb nu de nodige kennis en ervaring in duurzaamheid opgebouwd, maar het is niet mijn vakgebied. Uiteindelijk heb je te weinig expertise om op juiste wijze met deze systemen te werken. Daarom hebben wij ons laten bijstaan door verschillende partijen die deskundig zijn op het gebied van duurzaamheid en LCA-onderzoek. Ook de invoering van de milieudata in de NMD is een vak apart. In het verleden heeft dat geleid tot foutief ingevoerde waarden die gedurende de gehele release van de NMD bleven staan. Nu zorgt de LCA-deskundige voor de invoer van de milieudata en is het goed geregeld.”

Wat heeft het voor Wienerberger opgeleverd? Is jullie product er beter van geworden?
“Momenteel zijn wij bezig om op basis van een bepaalde methodiek na te gaan hoe onze producten duurzamer kunnen worden. Dat kan gaan om een verandering in de vormgeving, de kleireceptuur, het productieproces, het energiegebruik, de verpakking, de opslag of het transport. Het is een gecompliceerd proces, omdat alles met elkaar verband houdt. Een wijziging in de vormgeving kan gevolgen hebben voor het transport. We maken gebruik van software waarmee wij de verschillende effecten van een wijziging inzichtelijk kunnen maken en waarmee we kunnen nagaan of een wijziging geen negatief effect heeft op de LCA.”

“Zomaar een LCA maken heeft geen zin. Je moet een doel hebben.”

Heeft Wienerberger een advies voor bedrijven die overwegen een LCA te ontwikkelen?
“Belangrijk is om intern duidelijk de vaag te stellen wat je als bedrijf ermee wilt bereiken. Stel aan de deskundigen ook de vraag wat je ermee kunt bereiken? Zomaar een LCA maken heeft geen zin. Je moet een doel hebben. Het doel kan zijn om je product in de NMD op te nemen, maar een ander doel is evenzeer mogelijk. Een ander doel kan leiden tot een andere aanpak en een andere weg. Vooraf je doelstelling goed vastleggen en intern communiceren, voorkomt veel problemen.”