Hoe circulair is kalkzandsteen?

Kalkzandsteen behoort tot de belangrijkste producten in de Nederlandse bouw. De meeste woningen worden gebouwd met kalkzandsteen en qua volume neemt het product een groot deel van de totale materiaalstroom van de woning voor zijn rekening. Qua milieu-impact heeft het product een goede naam. Dit is onder meer te danken aan een productieproces waarbij vergelijkenderwijs de CO₂-uitstoot en de energievraag beperkt is.

Productie Kalkzandsteenelementen. Foto: Calduran
Monday 1 August 2022

Niettemin is de kalkzandsteenindustrie zich ervan bewust dat het product vandaag duurzaam kan zijn en morgen niet meer. De kalkzandsteenindustrie is daarom bezig om de circulariteit van de bouwproducten van kalkzandsteen te verbeteren. Hans Verkleij, productmanager van Calduran, beschrijft hoe de kalkzandsteenproducent daarmee aan de slag is gegaan. Het is een proces van vallen en opstaan en het is een verhaal dat aangeeft welke hindernissen moeten worden genomen om de circulaire bouweconomie te realiseren.

Hans Verkleij: “We hebben een LCA-opgesteld voor kalkzandsteen. De LCA bevestigde dat kalkzandsteen een product is met een lage milieu-impact. Dit is al heel goed, maar we hebben ons wel de vraag gesteld hoe we de milieukwaliteit van kalkzandsteen nog verder kunnen verlagen. Zo kwamen we op het terrein van de circulariteit.”
Eigenlijk is de vraag niet nieuw en is het antwoord al in de vorige eeuw gegeven. Samen met betongranulaat verdwijnt de meeste kalkzandsteen in de onderlagen van de verkeerswegen. Maar de huidige vraag om de circulariteit van kalkzandsteen te verbeteren is een zoektocht naar hoogwaardig hergebruik. “Het is beter om het puin dat vrijkomt bij de sloop van gebouwen te gebruiken voor de productie van nieuwe kalkzandsteenelementen. Met ‘Caldubo’ bieden we een product aan dat een nieuwe, hoogwaardige invulling geeft aan de zoektocht naar hergebruik van kalkzandsteen.”

Hans Verkleij

Secundair materiaal

Met Caldubo doet het secundair materiaal zijn intrede in de kalkzandsteenelementen. “Kalkzandsteen is in principe 100% recyclebaar. Technisch gezien kunnen we nu 80 tot 90 % van het zand vervangen door granulaten. Het is onze wens dat een nieuw kalkzandsteenelement voor 100% uit secundair materiaal bestaat. Maar zover is het nog niet. De secundaire stroom is nog niet in voldoende mate beschikbaar en we zijn nog aan het onderzoeken of dit effect heeft op de kwaliteit van de elementen.”
Het oogsten van secundaire grondstoffen begint met het goed scheiden van bouwafval. Om kennis en ervaring met het oogsten op te doen, startte Calduran een samenwerking met recyclingbedrijf GP Groot. “Het inzamelen en recyclen van bouwafval tot nieuwe grondstoffen is een vak apart. Dat kan GP Groot veel beter dan wij. Inmiddels zijn we de fase van de pilotprojecten voorbij en zijn we met betrekking tot het scheiden op de bouwplaats en het reinigen van het bouw- en sloopafval in de ontwikkelingsfase beland.
In de praktijk komt het kalkzandsteen niet geheel schoon uit het bouw– en sloopafval. Calduran en GP Groot bestuderen of ze de slooptechnieken kunnen optimaliseren. Het voorkomt dat achteraf allerlei bewerkingen nodig zijn om de grondstof schoon te maken. Hoe schoner het granulaat uit de sloopfase komt, hoe effectiever het oogsten is. Ook wordt kennis opgedaan over de fijnheid van het breken van het granulaat. De grootte van de korrel bepaalt de hoeveelheid kalk die nodig is om een nieuw kalkzandsteenproduct te maken die aan alle technische eisen voldoet.
 
“We doen nu veel kennis en ervaring op over de eindelevensfase van het product. We merken dat het belangrijk is om die kennis en ervaring weer terug te brengen naar het begin van de cirkel, naar de productiefase. We krijgen nu antwoord op de vraag welke sloopmaterialen problemen opleveren bij de productie van de Caldubo-elementen. Kalkzandsteen is vanzelfsprekend prima te gebruiken. We hebben nu gezien dat alles met een zandachtige structuur, zoals bijvoorbeeld beton, geschikt is als secundair materiaal. Dat vloeren en funderingen met elkaar vermengd raken is voor ons geen probleem en producten waar kalk zich niet makkelijk aan bindt halen we zoveel mogelijk uit het sloopafval.
Foto: Calduran.nl
Calduran biedt Caldubo momenteel aan als een apart product. De gebruikers van het product moeten bewust hiervoor kiezen. “Prijsconcurrentie voert in de bouw nog steeds de boventoon. En omdat kalkzandsteenelementen met secundaire grondstoffen vooralsnog iets duurder zijn dan die met primaire grondstoffen is de levering van Caldubo-elementen nog niet de standaard. Maar als de aanvoerstromen van secundaire grondstoffen groter wordt en het draagvlak voor de toepassing van duurzame circulaire toeneemt, hebben wij een geschikt product in handen en is het goed om nu de expertise hiervoor op te bouwen.”