Paspoorten voor de bouw

“Een paspoort voor de bouw documenteert digitaal een object in de B&U- of GWW-sector, waar een object uit bestaat -zowel kwalitatief als kwantitatief-, hoe het is gebouwd en waar het zich bevindt. Het documenteert het eigenaarschap van het geheel en/of de delen.” Lexicon Circulair Bouwen, 2019, Platform CB’23, Actieteam Framework.

Waarvoor is een paspoort bedoeld?  

“Het paspoort, zoals we dat beschouwen vanuit CB’23, heeft als belangrijk doel om aan het einde van de levensfase van een bouwwerk hergebruik en eventueel recycling te bevorderen. Het paspoort is dus bedoeld om de circulaire bouweconomie te bevorderen, maar je kan er zeker ook andere dingen mee doen. We zijn bezig het paspoort zo in te richten dat het ook in de gebruiksfase van het gebouw een functie heeft. Tijdens de beheerfase kan het een instrument voor het planmatig beheer zijn. Bij grote renovatieprojecten kan het helpen om een accurate waardebepaling op te stellen en goede investeringskeuzes te maken. Het zou de acceptatie van het paspoort vergroten als het paspoort ook gedurende de levensfase van het bouwwerk waarde toevoegt. Een paspoort is een digitale weergave van de werkelijkheid. Maar dat betekent wel dat het paspoort regelmatig geüpdatet moet worden.”

Platform CB’23 wil bouw-breed partijen met circulaire ambities met elkaar verbinden, zowel in de GWW-sector als in de woning- en utiliteitsbouw. Het streven is om vóór 2023 nationale, bouwsector-brede afspraken op te stellen over circulair bouwen. Om dat doel te bereiken heeft het platform drie actieteams aan het werk gezet: Actieteam Framework Circulair Bouwen, Actieteam Meten van Circulariteit en Actieteam Paspoorten voor de Bouw. Meer informatie over het werk en de resultaten van Platform CB’23 is te vinden op de site: https://platformcb23.nl/

Hoe is het paspoort opgebouwd?

“Op het ogenblik zijn wij bezig met het opstellen van een longlist. In de longlist staat elk mogelijk veld dat in een paspoort kan voorkomen. In de longlist kan je de velden aanvinken die je nodig hebt om tot een paspoort te komen die voor jou geschikt is en die jouw vragen beantwoord. Aspecten die voor jou niet van belang zijn, blijven uit. Van belang is wel om vooraf duidelijk vast te stellen wat je met het paspoort wilt doen. De invulling van het paspoort moet worden afgestemd op de toepassing van het paspoort. Een paspoort krijgt pas waarde bij de toepassing ervan.”

Hoe gedetailleerd is milieuprestatie in het paspoort opgenomen? Vermeldt het paspoort bijvoorbeeld of een kanaalplaatvloer losmaakbaar in het bouwwerk is opgenomen?

“Dat zal wel zo moeten zijn. Het uitgangspunt is om de gegevens vast te leggen die de score bepalen. De MPG hoeft er niet per se in te staan, maar het kan wel. Als je niet beschikt over de gegevens waarop de MPG-score is gebaseerd, dan kan het waardevol zijn om de MPG-score op te nemen met vermelding van de versie van de software en de datum van de berekening. Hoe meer het paspoort de circulariteit afdekt, hoe beter het paspoort is.”

Heb je zelf een duidelijk beeld van wat een goed paspoort is?

“Ik heb het gevoel dat de Leidraad een heel eind komt. Tegelijkertijd moeten we nog meer de praktijk opzoeken en wel op een grootschalige manier om te voorkomen dat het te academisch en theoretisch is. In de praktijk moet blijken of het resultaat van het paspoort voldoende opweegt tegen het werk wat erin wordt gestopt. Dat is een balanceer-act. We moeten proefondervindelijk ontdekken wat een goed paspoort is.” 

Hoe moet het verder met de ontwikkeling van het paspoort?

“Het verplichten is een instrument om het paspoort kansrijk te maken. Ik betwijfel zelfs of het zonder verplichting een kans heeft. Tegelijkertijd vind ik het nu nog te vroeg om het te verplichten, want wat verplicht je dan? Daarnaast is het zo dat de bestaande paspoorten nog niet voldoen aan de Leidraad. 

Het zou goed zijn om eerst praktijkervaring op te doen. Dat zou prima kunnen in projecten waarbij de overheid de opdrachtgever is. Pas als je op grote schaal ermee aan de slag gaat, ontdek je wat een goed paspoort is, namelijk wat je in ieder geval erin moet vastleggen en wat valt onder ‘nice-to-have’. Zodra je paspoorten hebt die wel aan de Leidraad voldoen, dan kan je de rest van de markt verleiden met het vooruitzicht dat het verplicht wordt gesteld. Daarbij is het cruciaal om vooraf onderzoek te doen naar de positieve en negatieve effecten van de verplichting.”

Kan een circulaire economie zonder een paspoort?

“Ik denk van niet. Net zoals Thomas Rau ben ik van mening dat het noodzakelijk is om materialen een identiteit te geven. Als je bijvoorbeeld in Amsterdam een nieuw kantoor wilt bouwen, dan maakt een paspoort voor de bouw het mogelijk om nu al te bekijken welke materialen over drie jaar beschikbaar komen. Dan kun je die materialen alvast reserveren. Dat wordt onze toekomst en dat kan alleen maar via een paspoort. Ik zou geen ander manier weten om dat voor elkaar te krijgen. “