Terugblik met Harm van den Oever
De Nationale Milieudatabase (NMD) werd jarenlang beheerd door Stichting Bouwkwaliteit (SBK). Nu een deel van het takenpakket van SBK aan de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw is overgedragen, is SBK omgevormd tot stichting NMD en heeft de NMD een nieuwe bestuursstructuur verkregen. Met Harm van den Oever, tot 1 januari van dit jaar de enige bestuurder van de NMD en een van de architecten van de nieuwe structuur, spraken we over de totstandkoming van de nieuwe bestuursstructuur van de NMD.
“De Milieudatabase is bedoeld om de milieukwaliteit van een materiaal feitelijk vast te stellen. Dit dient op een onafhankelijke, deskundige en onpartijdige manier te gebeuren. Dan is het logisch dat de NMD een bestuursstructuur heeft die daarbij past. Dat was simpelweg de belangrijkste reden om SBK om te vormen tot Stichting NMD en de bestuursstructuur te wijzigen”, stelt voormalig NMD-bestuurder Harm van den Oever (foto rechts).
Toen de NMD in het leven werd geroepen kozen de oprichters ervoor om het beheer van de NMD onder te brengen bij Stichting Bouwkwaliteit. Deze stichting was voor de oprichters de NMD een logische keuze. De NMD is in essentie een database met verklaringen over de milieuprestatie van bouwproducten, terwijl SBK was opgezet om de kwaliteitsverklaringen in de bouw te coördineren en te harmoniseren. Het beheer van de NMD vormde voor SBK een deel van het takenpakket. Een ander belangrijk deel bestond uit het beheer van het Erkende Stelsel van Kwaliteitsverklaringen. Met de invoering van het stelsel voor kwaliteitsborging in de bouw werden de taken van SBK rondom het Erkende Stelsel overgeheveld naar de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (TloKB). Het ministerie van BZK heeft nog overwogen om ook het beheer van de NMD over te dragen aan de TloKB, maar zag daar uiteindelijk van af vanuit de overweging dat NMD gebaat zijn zou zijn bij een zelfstandige en onafhankelijke organisatie met eigen bestuursstructuur.
Harm van den Oever: “Onafhankelijkheid, deskundigheid en onpartijdigheid is voor de het functioneren van de NMD van vitaal belang. De NMD moet dat zijn en moet het ook uitstralen. Daarom is in het afgelopen jaar bewust gewerkt aan het opzetten van een nieuwe bestuursvorm waarin die onpartijdigheid, deskundigheid en onafhankelijkheid voor de hoogste bestuurslaag is geborgd. De oude bestuursstructuur was daarvoor niet geschikt. De Raad van Toezicht bestond voornamelijk uit belanghebbende partijen. Dat wilden we graag veranderen. Het feitelijk vaststellen van de milieuprestatie van een product mag je niet vangen in een structuur waarbij belangenbehartiging een rol speelt. Daarom hebben we toen een commissie benoemd onder voorzitterschap van de voormalige BAM-directeur Jan Al. Deze commissie heeft een advies uitgebracht op basis waarvan het concept van de nieuwe bestuursstructuur is ontwikkeld. Het concept is vervolgens aan de Raad van Toezicht van SBK voorgelegd. De Raad moest met het plan instemmen.
In het begin was er zeker wel enige weerstand tegen het plan. In juni vorig jaar hebben we een bijeenkomst georganiseerd voor de belangrijkste brancheverenigingen in de bouw. We hebben het plan aan hen voorgelegd en uitgelegd dat de nieuwe bestuursstructuur in het belang van de NMD is. Aan het eind van deze bijeenkomst kregen we groen licht van deze brancheverenigingen. Daarna is het ook door de Raad van Toezicht geaccepteerd. In oktober heb ik een vergadering van de MBG bijgewoond om het plan uit te leggen en toe te lichten. Tijdens en ook na de vergadering bleek dat er oppositie was tegen het plan. Vervolgens heb ik alle organisaties die aan de bijeenkomst hadden deelgenomen, aangeboden om in een nader gesprek het plan toe te lichten en hun bezwaren aan te horen. Slechts een aantal organisaties zijn op mijn aanbod ingegaan en die kwamen er snel achter dat de nieuwe bestuursstructuur logisch in elkaar steekt. Daarna was de oppositie nagenoeg verdwenen.”
Tot dit jaar werd de NMD geleid door een bestuurder, een Raad van Toezicht en een tweehoofdige directie. Het bestuur liet zich adviseren door twee adviesorganen: de Milieuprestatie Beleid Groep (MBG) en de Technisch-inhoudelijke Commissie (TIC). In de MBG waren partijen uit de bouwkolom vertegenwoordigd, terwijl in de TIC inhoudelijk deskundigen op persoonlijke titel zitting nemen.
Harm van den Oever: “De Raad van Toezicht is inmiddels opgeheven en per 1 januari is er een nieuwe bestuur en een nieuwe directie aangetreden. De drie bestuurders en de directeur zijn geen vertegenwoordigers van belanghebbende partijen. Zij staan voor het belang van de NMD. Niettemin zijn er zeker wel belangen waarmee je als NMD rekening moet houden en waarvoor je open moet staan. Je moet je kanalen hebben om die geluiden binnen te laten komen. Daarom hebben we in de nieuwe bestuursstructuur de BMNL in het leven geroepen.”
Met de komst van de BMNL is de Milieuprestatie Beleid Groep (MBG) opgeheven. In vergelijking met de MBG zijn er twee in het oog springende verschillen. Met 18 leden in de BMNL is de bouw breder vertegenwoordigd dan in de MBG. Bovendien is de functie van de BMNL als adviesorgaan versterkt.
Volgens Harm van den Oever mag de BMNL niet gezien worden als een voortzetting van de MBG. “De MBG is bewust opgeheven. De MBG was eigenlijk meer een begeleidingsgroep en had ook geen formele status. Je kan eigenlijk wel zeggen dat het ging om een begeleidingsgroep van partijen uit het eerste uur die de NMD ter wille waren. De BMNL is structureel een ander orgaan dat beter past bij de nieuwe bestuursvorm van de NMD en ook beter past bij een organisatie die de kinderschoenen is ontgroeid. De BMNL is een logisch gevolg van de nieuwe bestuursstructuur.”
In de BMNL zijn 18 partijen vertegenwoordigd. Ze zijn onderverdeeld in drie geledingen, opdrachtgevers (publiek en privaat), leveranciers van data (de toeleverende industrie) en gebruikers van data (architecten, ingenieurs, eigenaren van softwaretools en rekeninstrumenten, bouwers en installateurs).
De BMNL zal voor de NMD functioneren als het adviesorgaan met betrekking tot de Bepalingsmethode, de Milieudatabase en alle andere inhoudelijke aspecten van het NMD-stelsel. In vergelijking met de MBG biedt het nieuwe adviesorgaan een meer evenwichtige en bredere vertegenwoordiging van de bouwkolom. Van de 18 organisaties die in de nieuwe commissie zijn aangetreden, hadden 10 organisaties al deelgenomen aan de MBG. De overige 8 waren niet eerder vertegenwoordigd in het adviesorgaan van de NMD.
Harm van de Oever: “Voor de samenstelling van de commissie hebben we als uitgangspunt genomen dat de commissie bestaat uit direct belanghebbenden. Als belanghebbenden zijn de volgende groepen aangemerkt: 1) de gebruikers van de NMD-data; 2) de leveranciers van de data; 3) de opdrachtgevers en eigenaren van bouwwerken. Deze drie groepen hebben allemaal evenveel te vertellen in de nieuwe structuur.”
Meer over de commissies van Stichting NMD
De BMNL heeft tot taak de onafhankelijke en unieke rol van NMD ten aanzien van milieuprestaties van een gebouw of een GWW-bouwwerk te waarborgen. Om die taak te kunnen vervullen is aan de BMNL een zware adviesrol toebedeeld. Ook onderwerpen als de tarieven, het jaarplan, de licenties en de Bepalingsmethode vallen daaronder.
Ook al zijn de LCA-adviseurs en de wetenschappers geen vertegenwoordiging in de BMNL, toch is hun adviesrol niet verdwenen. Naast de BMNL wordt het bestuur geadviseerd door de Technisch-inhoudelijke Commissie (TIC). De leden van de TIC worden voor hun adviesrol gevraagd op basis van hun inhoudelijke expertise. De TIC adviseert niet alleen het bestuur, maar ook de BMNL. Bij de commissievergaderingen van de BMNL is de voorzitter van de TIC aanwezig.
Harm van den Oever: “In de statuten is nu geregeld dat de BMNL bestaat en welke taak en welke bevoegdheden de commissie heeft. Dat is een groot verschil met de MBG. Ik durf te stellen dat in deze nieuwe bestuursstructuur de onpartijdigheid en onafhankelijkheid van de NMD beter is geborgd en dat ook de inspraak van de belanghebbenden beter is geregeld.”
Meer lezen:
