Rotterdamse straatstenen scoren goed

Rotterdam heeft concrete duurzaamheidsambities geformuleerd met betrekking tot de energietransitie, de transitie naar een circulaire economie en de ontwikkeling van een gezonde en klimaatbestendige leefomgeving. Samen met de Rotterdammers en de bedrijven en organisaties die in Rotterdam actief zijn, wil de gemeente op deze wijze de duurzame stad inhoud geven. Vorig jaar presenteerde Rotterdam zelfs zijn eigen klimaatakkoord. In het Rotterdams klimaatakkoord staan de afspraken beschreven die de gemeente, de bedrijven en de maatschappelijke organisaties hebben gemaakt om de CO2-uitstoot in de komende tien jaar te halveren. 

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Maar naast het appèl op maatschappelijke verantwoordelijkheid stelt Rotterdam ook duidelijke eisen en kaders aan zijn leveranciers en aannemers. De bedrijven die voor Rotterdam willen werken, moeten laten zien dat ze verantwoordelijkheid nemen voor een duurzame toekomst. Leveranciers die milieubelastende goederen en diensten leveren, behoren hun werkzaamheden uit te voeren op basis van een milieumanagementsysteem. Als bewijsmiddel daarvan dienen ze een ISO 14001-certificaat, een CO2-bewust-certificaat of een milieubarometer-certificaat bij hun aanbieding te overleggen. 

Het duurzame inkoopbeleid van Rotterdam is onder andere terug te zien in openbare verlichting met energiezuinige ledlampen, het zitmeubilair van FSC-hout en de elektrische voertuigen in het gemeentelijk wagenpark. Minder duidelijk zichtbaar, maar evenzo een product van het duurzaam inkoopbeleid zijn de straatbakstenen. De gemeente Rotterdam verwerkt jaarlijks zo’n vijf miljoen straatbakstenen. 

Aanbesteding

Bij de aanbesteding van de straatbakstenen heeft de gemeente gebruik gemaakt van de MKI-score als gunningsfactor. De MKI-score biedt een indicatie van de milieu-impact van het betreffende product en wordt bekeken over de gehele levensfase van het product: van de grondstofwinning, het productieproces en het transport naar de bouwplaats tot aan de sloop en de mogelijkheden voor hergebruik. De MKI-score levert een voordeel op in de aanbieding van de leverancier. Hoe beter de MKI-score van een product, des te lager is de milieubelasting ervan. Hoe lager de milieubelasting, des te aantrekkelijker wordt de aanbieding van de desbetreffende leverancier. 

Deze gunningsmethodiek droeg ertoe bij dat de aanbesteding werd gewonnen door baksteenproducent Vandersanden. Het familiebedrijf produceert straatbakstenen en gevelstenen die voornamelijk worden afgezet in West-Europa. 

Michel Degen, directeur van de productgroep straatbakstenen, meldt dat Vandersanden daadwerkelijk zijn duurzame visie probeert waar te maken. “Als familiebedrijf hechten we grote waarde aan maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid is één van de pijlers van ons bedrijf. Wij zijn daarom voortdurend op zoek naar een verlaging van de milieu-impact van onze producten en productieprocessen. Er wordt flink geïnvesteerd om dit realiseren.” 

In de MKI-score van de straatbakstenen van Vandersanden ligt het zwaartepunt van de milieubelasting in het productieproces. “Van zichzelf heeft onze grondstof klei een lage MKI-waarde” zegt Michel. “Rivierklei uit de Nederlandse uiterwaarden is zelfs officieel aangemerkt als hernieuwbare grondstof. De milieu-impact wordt voornamelijk bepaald door het bakken van de stenen waarbij soms temperaturen van meer dan 1100 graden worden behaald.” 

Het bakproces bij Vanderanden is volledig geautomatiseerd en zo efficiënt mogelijk ingericht. De warme lucht uit de ovens wordt hergebruikt voor het drogen van de stenen in de droogkamers en de verbrandingsgassen van de tunnelovens worden gefilterd. Michel Degen: “In Tolkamer zijn we onlangs gestart met de bouw van een geheel nieuwe, energiezuinige tunneloven ter vervanging van drie tunnelovens met een relatief hoog energieverbruik. Hiermee wordt een CO₂ reductie van ca. 25% behaald. Een miljoenen investering die moeilijk terug te verdienen is, maar wel onze groene ambitie voor volgende generaties ondersteunt.”  

Alle Nederlandse straatbaksteenfabrieken van Vandersanden worden dit jaar voorzien van zonnepanelen. Zodoende kan men het elektrische energieverbruik met ca. 25% verduurzamen. Michel Degen: “Om onze voetafdruk te verminderen nemen we ook deel aan het Energieverbond ’t Gelders Eiland. We onderzoeken op dit moment de mogelijkheden om restwarmte uit onze gezuiverde rookgassen te winnen en deze beschikbaar te maken voor huishoudens.”

Evenals de gemeente Rotterdam maakt Vandersanden gebruik van de MKI-score. Michel Degen: “De MKI is ook voor ons een hulpmiddel om onze producten en processen te verbeteren. Bij de vaststelling van de MKI van onze straatbakstenen ontdekten we dat de hulpstoffen in de baksteen een verschillende milieu-impact hebben. Deze hulpstoffen geven een bepaalde kleur aan de stenen of zorgen voor meer stabiliteit in het droog- en bakproces. Nu we dit weten, kunnen we hierin verbeteringen aanbrengen en bewuste keuzes maken.”

Meer informatie over de Rotterdamse duurzaamheidsambities en de manier waarop de gemeente zelf het goede voorbeeld geeft en is te vinden op de site: https://www.010duurzamestad.nl/wat-wij-doen/duurzaam-inkopen/

“Een attente lezer wees ons er op dat een van de foto’s niet in Rotterdam, maar in Barendrecht is genomen. Als reactie hierop is de originele foto vervangen door nieuwe.”