“Aluminium, het metaal van de toekomst”

Aluminium heeft een aantal bijzondere eigenschappen. Het is licht, sterk, robuust, makkelijk bewerkbaar en heeft een hoge corrosie weerstand. Dankzij deze eigenschappen kent het metaal vele verschijningsvormen: van tentstok tot tuinbouwkas, van huishoudtrapje tot bouwsteiger, van afdekplaat tot cv-installatie, van fiets tot vliegtuig, van bliksemafleider tot lantaarnpaal, van waterslag tot kozijnen, deuren, dakplaten en gevelplaten.

Friday 21 October 2022

“Aluminium”, zo stelt de Dutch Aluminium Association (DAA) “is niet meer weg te denken in ons dagelijks leven”. De branchegroep etaleert aluminium als het metaal van de toekomst. “Niet alleen is het voor vele toepassingen inzetbaar, het is bovendien ook duurzaam”, vult DAA-bestuurslid Leopold Moormann aan.

“Om die redenen zou het een goede zaak zijn als de NMD meer categorie 1 en 2 kaarten van aluminium producten bevat.” Het vormde voor de DAA de reden om met de NMD in gesprek te gaan over de invulling van het Witte Vlekkenproject Aluminium. Het zou dan gaan om nieuwe productkaarten naast de al bestaande kaarten van de gevelbouwers die in de VMRG zijn verenigd.

Aluminium in de bouw

“Ook in de bouw zijn de toepassingen van aluminium talrijk”, aldus Moormann die in het dagelijks leven voor Noorse aluminiumproducent Hydro werkzaam is. “Er wordt algauw gedacht aan gevelprofielen en gevelplaten, maar er zijn veel meer bouwproducten die van aluminium zijn gemaakt. Denk maar aan de installaties voor koeling en verwarming, de frames voor zonnepanelen, de bouwkundige waterslagen, de regengoten, de ladders en de bouwsteigers en ga zo maar door. Ook de GWW is een belangrijke afnemer van aluminiumproducten.” Als managing director bij het wereldconcern Hydro houdt hij zich in de Nederlandse vestiging in Drunen bezig met de ontwikkeling van masten voor verlichting en verkeersregulatie, zoals lantaarnpalen en stoplichtmasten. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de marketing & business development van de gehele Hydro Extrusions Benelux regio. “De bijzondere eigenschappen en de veelzijdige toepassingen maken het metaal tot een voor de bouw onmisbaar product.”

Schadelijke milieueffecten

Moormann loopt niet weg voor een gesprek over de negatieve milieueffecten van aluminium. Die zijn onmiskenbaar. Dan gaat het vooral over de ecologische en de sociaaleconomische effecten van de bauxietwinning en over het hoge Global Warming Potential ten gevolge van de energie-intensieve productie van primair (nieuw gewonnen) aluminium. Overal waar bauxietgronden worden afgegraven, verandert het landschap en wordt het bestaande ecosysteem aangetast. Voor de productie van primair aluminium werden waterkrachtcentrales aangelegd en moesten bewoners elders een onderkomen vinden. Uit energieoogpunt is hernieuwbare energie een goede ontwikkeling. Smeltovens die fossiele brandstoffen gebruiken voor de productie van primair aluminium stoten namelijk een enorme hoeveelheid CO₂ uit, terwijl ze ook verantwoordelijk kunnen zijn voor de uitstoot van giftige chemicaliën. Maar ook hier geldt dat er aandacht moet zijn voor het herstellen van de bestaande ecosystemen.

Omslag

Het denken in milieukwaliteit en levenscyclusanalyse heeft ook in de aluminiumbranche een grote omslag gebracht. In de wingebieden zijn projecten opgezet om het landschap te herstellen of opnieuw in te richten. Meestal gaat het om herbebossing of om inrichting als agrarisch gebied of recreatiegebied. Ook de Nederlandse tak van de aluminiumbranche is actief aan de slag gegaan om het begrip duurzaamheid inhoud te geven.

Recyclen

“Het recyclen van aluminium vraagt slechts 5% van de energie die nodig is voor de productie van primair aluminium. Bovendien is aluminium 100% recyclebaar, keer op keer, waarbij het aluminium al zijn eigenschappen behoudt tijdens het recyclingproces. Het voordeel van de lange levensduur van aluminium is gelijk ook het nadeel. Uit onderzoeken is gebleken dat 75% van de voorraad aluminium nog in gebruik is. Dat is een logisch gevolg van de lange levensduur van aluminium, maar het beperkt wel de aanvoer van nieuw schroot. Er is simpelweg nog te weinig aluminium schroot om aan de grote vraag naar gerecycled aluminium te voldoen”.

Hydro heeft in de Benelux een recycling unit in Ghlin (BE) en DRU(NL). In onze fabriek in Drunen maken we zowel eindproducten als halffabricaten van gerecycled aluminium. Hierbij maken we gebruik van ‘pre-consumer scrap’, schroot dat als afval bij de productie vrijkomt, maar ook van ‘post-consumer scrap’. Dat laatste is schroot dat al een volledige levenscyclus heeft doorgemaakt. . We zijn nadrukkelijk bezig om programma’s op te zetten die het inzamelen van gebruikt aluminium bevorderen. Alleen al het verzamelen van het schroot is organisatorisch een behoorlijke operatie. Gebruikt aluminium is een prima grondstof voor nieuwe aluminiumproducten. Bij het omsmeltingsproces treedt geen kwaliteitsverlies op. Het aandeel post-consumer scrap staat momenteel op 15% en zal gestaag verder groeien. Enerzijds door onze focus op het inzamelen van gebruikt aluminium, en anderzijds door investeringen in de recycling units die een efficiëntere verwerking van post-consumer scrap mogelijk maken”.

Aluminiumproductie

Grondstoffen

De productie van aluminium begint met de grondstof bauxiet, een kleiachtige bodemsoort die rond de evenaar voorkomt. Het bauxiet wordt gewonnen vanaf enkele meters onder de grond. Het bauxiet wordt vervolgens getransporteerd naar een fabriek waar de klei wordt afgewassen en het bauxiet door een molen gaat. Alumina, of aluminiumoxide, wordt door raffinage uit het bauxiet gehaald. Het alumina wordt van het bauxiet gescheiden door het gebruik van een hete oplossing van bijtende soda en kalk. Het mengsel wordt verwarmd en gefilterd en het resterende aluminiumoxide gedroogd tot een wit poeder.

Verwerking

De volgende stop is de metaalfabriek. Hier wordt het geraffineerde aluminiumoxide omgezet in aluminium. Er zijn drie verschillende grondstoffen nodig om aluminium te maken: aluminiumoxide, elektriciteit en koolstof. Elektriciteit wordt tussen een negatieve kathode en een positieve anode geleid, beide gemaakt van koolstof. De anode reageert met de zuurstof in het aluminiumoxide en vormt CO₂. Het resultaat is vloeibaar aluminium, dat nu uit de cellen kan worden getapt.

Producten

Het vloeibare aluminium wordt gegoten in extrusie billets, plaatstaven of gieterij legeringen, afhankelijk van waarvoor het gebruikt zal worden. Het aluminium wordt omgevormd tot verschillende producten.

In het extrusieproces wordt de aluminium billet verwarmd en door een vorm, genaamd een matrijs, geperst.
Plaatstaven worden gebruikt om gewalste producten te maken, zoals platen, stroken en folie.
Aluminium gieterij legeringen worden in verschillende vormen gegoten. Het metaal wordt weer gesmolten en verwerkt tot bijvoorbeeld velgen of andere auto-onderdelen.

Recycling

Aluminium schroot wordt omgesmolten tot vloeibaar aluminium. Aan het gesmolten aluminium worden tijdens het gietproces legeringselementen toegevoegd, waarna het aluminium weer gebruikt kan worden om nieuwe producten te maken op basis van de bovengenoemde productietechnieken (extrusie, walsen of gieten). Bron: hydro.com/nl-NL

Recycling post-consumer scrap

Het recyclen van post-consumer scrap gaat met een geavanceerde sorteringstechniek gepaard. De Hydro fabriek in Dormagen houdt zich specifiek bezig met het ‘shredderen’ van gebruikt aluminium en verzamelt het aluminium schroot van gebouwen (zoals gevels, kozijnen en deuren), van installaties en van auto’s. Het proces is erop gericht om het secundair aluminium te ontdoen van niet-metalen onderdelen zoals bijvoorbeeld de rubberafdichtingen van gevelconstructies en ongeschikte metalen. Zo heeft elk aluminiumproduct zijn eigen legering. Door de nauwkeurige scheiding van geschikte en ongeschikte materialen wordt de in het recyclingsproces benodigde hoeveelheid primair aluminium beperkt. Een hoog aandeel post-consumer scrap, draagt bij aan een lagere CO2 footprint.

Verlaging milieu-impact

Het bestuur van de DAA is sterk voorstander van het gebruik van secundair aluminium. “De toepassing van circulair aluminium heeft grote milieuvoordelen. In de eerste plaats is gebruikt aluminium niet belast met de ecologische effecten van de bauxietwinning. In de tweede plaats is het Global Warming Potential van gebruikt aluminium aanzienlijk lager dan van primair aluminium.

Bij het omsmeltproces van gebruikt aluminium is slechts een fractie van de energie nodig die bij de productie van primair aluminium wordt gebruikt. De energie-inhoud van secundair aluminium ligt maar liefst 95% lager dan van primair aluminium. Recycling van aluminium bespaart 6 ton bauxiet en 9 ton CO₂-uitstoot. Overigens, de uitputting van grondstoffen is hierbij niet in het geding, aangezien er genoeg voorraad is.”

DAA

De Dutch Aluminium Association (DAA) wil als branchegroep van Koninklijke Metaalunie zorgdragen voor optimale behartiging van de collectieve belangen in de keten van aluminium producerende, verhandelende en verwerkende bedrijven en hun toeleveranciers. “Producten van gerecycled aluminium zijn een concurrerend alternatief voor andere bouwmaterialen. Het is belangrijk dat dit ook als zodanig zichtbaar wordt in de NMD, zodat de branche een weloverwogen materiaalkeuze kan maken”, aldus Leopold. De DAA besteedt naast aandacht voor recyclen, ook aandacht aan het gebruik van hernieuwbare energiebronnen in het productieproces, zoals wind- en zonne-energie. De CO₂-uitstoot van een fabriek die aluminium produceert met behulp van kolen is vijf keer zo groot als een fabriek die hiervoor elektriciteit op basis van hernieuwbare energie gebruikt. “Ik ben ervan overtuigd dat er nog meer milieuwinst te behalen is”, stelt Leopold Moormann. “Met behulp van het Witte Vlekkenproject hopen we dat verdere mogelijkheden voor milieuwinst in beeld wordt gebracht en dat we nog beter invulling kunnen geven aan de gedachte dat aluminium het metaal van de toekomst is. Deze gedachte zien we ook graag terugkomen in de vorm van productkaarten in de NMD, waar aluminium nu nog ondervertegenwoordigd is. "

Voor informatie over de DAA

Voor informatie over de recycling van aluminium (YouTube-video)

Return to list