Esthetische zonnegevels van Solarix met categorie 1-data in de NMD
Wat in 2012 begon met een eerste idee over het combineren van esthetiek en zonnepanelen, is nu een bedrijf met 20 medewerkers dat al meer dan 15 projecten voorzag van design zonnegevels.
Architect Marloes van Heteren en productontwerper Reinier Bosch richtten in 2016 Solarix op, omdat ze geloven dat het verduurzamen van de wereld sneller gaat met meer aandacht voor esthetiek. Bovendien, als we de energietransitie willen versnellen “moeten we niet alleen het dak, maar ook de gevel gebruiken als energiebron.” Onlangs rondde Solarix een eerste product-LCA af. We spraken erover met Marloes van Heteren en projectleider Alissa Labeur.
Marloes belt voor ons gesprek in vanaf het project De Kikker. Deze basisschool in Osdorp krijgt een grondige renovatie van de gifgroene gevel, mét panelen van Solarix. De gevel wekt nu naar verwachting 67.000 kWh per jaar op. Marloes vertelt dat ze het extra mooi vindt dat het hier gaat om een basisschool. “We laten zien wat er mogelijk is. Of beter nog, wat normaal zou moeten zijn. Onze kinderen zullen ons gaan vragen: ‘Waarom maakten jullie ooit gevels zonder zonnepanelen?’”
Met LCA’s aan de slag
Alissa Labeur belt in vanaf kantoor. Zij vertelt over een ander project dat onlangs werd opgeleverd, namelijk het nieuwe hoofdkantoor van DSM in Maastricht. Zowel op de daken als in de gevels van dit gebouw zijn zonnepanelen toegepast. Dit project, vertelt Alissa, gaf Solarix het laatste duwtje in de rug om met iets aan de slag te gaan dat al langer op de verlanglijst stond: het maken van een levenscyclusanalyse van het solar gevelpaneel.
“DSM wilde voor het gevelpaneel dat we toepassen op hun gebouw categorie 1-data hebben over de duurzaamheid van het product. Omdat we al een levenscyclusanalyse wilden gaan doen, was dat een mooie aanleiding om dit gevelpaneel als uitgangspunt te nemen. We besloten bij Rethink een opleiding te doen om zelf LCA’s te leren maken. Heel interessant en we hebben er veel kennis door opgedaan, ook over ons product en onze processen.”
Marloes van Heteren en Reinier Bosch
Solarix zonnegevels
Andere eisen dan voor dakpanelen
Voordat we daar meer over vertellen, is het misschien goed om uit te leggen hoe het product van Solarix in elkaar zit. Marloes: “Onze solar gevelpanelen zijn anders dan de standaard zonnepanelen die je op een dak legt. Er gelden ook andere eisen, bijvoorbeeld voor stijfheid, brandklasse en stabiliteit. Onze gevelpanelen bestaan uit twee lagen gehard glas zonder kader.”
“Het bevestigingssysteem is eveneens anders, mede omdat voor een gevel andere esthetische eisen gelden dan voor een dak. Hiervoor ontwikkelden we ons eigen ‘onzichtbare’ montagesysteem, dat het ook mogelijk maakt de panelen individueel uit de gevel te nemen.”
Nieuw ontwerp en nieuwe kleuren
Wat de gevelpanelen van Solarix verder uniek maakt is het design. “We imiteren geen bestaande gevelmaterialen zoals marmer en bakstenen. We richten ons op een nieuw ontwerp en nieuwe kleuren. Dat was – en is nog steeds - een kwestie van heel veel onderzoek doen naar soorten inkt, kleurbeleving, transparantie en vooral ook het vinden van het optimum van kleurbeleving en energieopbrengst. Onlangs hebben we een test gedaan met pigmenten die weer een hogere opbrengst geven.”
Productieproces continu verduurzamen
Zo ontwikkelde Solarix de afgelopen jaren 78 verschillende paneeldesigns, een unieke kleurtechnologie en een gepatenteerd montagesysteem. En dat onderzoek gaat door. Net zoals de zoektocht naar mogelijkheden om het productieproces steeds verder te verduurzamen.
Alissa: “Het maken van levenscyclusanalyses helpt ons daarbij. Wat we wel merkten bij deze eerste LCA: veel partijen zijn nog niet zover. Het ophalen van data bij onze toeleveranciers was daardoor niet makkelijk. Gelukkig kun je dan altijd terugvallen op de waardes die al bekend zijn van de elementen waaruit ons product is opgebouwd. Al leverde dat op momenten ook wel weer interessante discussies op. Hoe zit het bijvoorbeeld met de levensduur van een zonnepaneel versus de levensduur van een gevelpaneel? Een zonnepaneel heeft een kortere levensduur (25 jaar) dan een gevelpaneel (75 jaar), hoe gaan we daar bij onze solar gevelpanelen mee om?”
Ander transport, betere score
“Ook het moment van het maken van de LCA is bij ons best een bepalend keuze, merkten we. We ontwikkelen ons product en onze processen de hele tijd door. Zo verpakten we de gevelpanelen voorheen in een soort houten kisten. Het idee was om die kisten te hergebruiken, maar dat lukte niet altijd. Daarom veranderden we de manier waarop we de gevelpanelen vervoeren. We vervoeren ze nu liggend, met her te gebruiken hoekstukken. Die hoekstukken zijn heel flexibel in gebruik en komen altijd terug, waardoor we ze voor meerdere leveringen kunnen gebruiken. Daardoor hebben we nu alweer een betere score dan bij onze eerste LCA. We zijn erg blij met de score.”
Minder materiaal, meer recycling
Recycling en optimalisatie is iets waar Solarix continu mee bezig is. “We gebruiken inmiddels aluminium voor ons montagesysteem dat voor 80% is gerecycled. En door slimmer te monteren besparen we materiaal. Wat dat betreft zijn we wel benieuwd naar de volgende LCA. We hebben al allerlei mooie verbeteringen doorgevoerd.”
Afweging van belangen
Marloes benoemt nog de lijmlaag in de panelen: de encapsulant. “We doen voortdurend onderzoek naar soorten lijmen die we kunnen gebruiken om het montagesysteem te verlijmen met de panelen. Het liefst kiezen we natuurlijk voor een zo organisch mogelijke encapsulant, maar hierin moeten we ook rekening houden met regelgeving rondom bijvoorbeeld de brandveiligheid. We kunnen geen lijm kiezen die niet aan de juiste brandklasse voldoet. Het is een afweging van belangen.”
Inzicht in producten en processen
Marloes en Alissa raden het iedere producent aan om aan de slag te gaan met LCA’s. “Je krijgt veel meer inzicht in je eigen product en processen, zeker als je, zoals wij doen, zelf de LCA’s opstelt. Je kan er daardoor ook aan tweaken. Kijken wat er waar gebeurt met de score, welke veranderingen veel impact hebben of juist weinig.”
Ook opname in de NMD met categorie 1-data raadt Solarix aan. Marloes: “Wij zijn hier begin 2023 mee gestart en toen had bijna niemand het erover. Nu, een jaar later, krijgen we vaak de vraag van opdrachtgevers of we LCA’s en EPD’s hebben.”
De start van meer
Alissa: “Nu werken al veel bedrijven met de NMD, omdat het een goede manier is om duurzaamheid mee te wegen in je materiaalkeuzes. In de toekomst gaan alleen maar meer bedrijven daar gebruik van maken, dat kan niet anders. Daarom gaan wij meer producten doorrekenen. Nu staat in de NMD het paneel dat we gebruikten voor het project van DSM. Met het type cellen, het type inkt en de materialen die daar inzitten. De volgende stap is om een LCA te maken van onze standaard maatproducten. Zodra we die categorie 1-data hebben, laten we die natuurlijk ook opnemen in de NMD.”
