Bouwen aan waterkwaliteit vanuit een kantoor met milieukwaliteit 

Het is niet verwonderlijk dat grond- en waterbouwer GMB uit zijn jasje groeit. Nu waterkwaliteit en waterveiligheid steeds belangrijker worden, kloppen een groeiend aantal drinkwaterbedrijven, waterschappen, gemeenten en provincies aan bij het familiebedrijf dat zich bezighoudt met het ontwerpen, bouwen en onderhouden van dijken, haventerreinen, rioleringen, gemalen, waterzuiveringsinstallaties en slibverwerkingsinstallaties. Om aan de groeiende vraag te voldoen heeft GMB inmiddels verschillende vestigingen. Nu het hoofdkantoor in het Betuwse Opheusden te klein is geworden om goed samen te werken, zijn er plannen ontwikkeld voor een nieuw hoofdkantoor in Dodewaard.  

“Wij werken aan duurzame oplossingen voor waterveiligheid en waterkwaliteit. Voor het ons is het logisch dat die oplossingen beginnen met goede samenwerking aan de tekentafel van een duurzaam kantoor”, meldt Gerrit-Jan van de Pol, directeur van GMB. “Toen we besloten een nieuw hoofdkantoor te bouwen was het van meet af de bedoeling om dit te doen met veel aandacht voor CO₂-emissies, de milieukwaliteit van de materialen en de effecten ervan op de mens en de natuur in de omgeving. Na 60 jaar je oude stek verlaten, dat doe je alleen wanneer dat goed is voor het bedrijf én voor onze medewerkers en de omgeving. ”  

Gerrit-Jan van de Pol stelt dat het ontwerp tot stand is gekomen dankzij de goede samenwerking tussen de leden van het bouwteam (zie Projectkenmerken). “Met zo’n hoog ambitieniveau is het noodzakelijk om alle partijen zo vroeg mogelijk te laten meedenken. Samen met GMB Civiel bundelden zij hun krachten tot een uniek ontwerp.” 

De nieuwbouw van GMB in Dodewaard omvat een kantoorgebouw, een werf met drie bijgebouwen en volop parkeer- en laadvoorzieningen, gelegen in een robuust groene omgeving. Het geheel is gesitueerd in het uitbreidingsplan van het bedrijventerrein Bonegraaf langs de A15.  

Het proces om een duurzaam gebouw te ontwikkelen heeft de nodige tijd en moeite gekost, vertelt duurzaamheidsadviseur Peter Stam van Merosch. Het project is van start gegaan op basis van een beton-staalconstructie. Vervolgens heeft GMB aan Merosch gevraagd het voorlopig ontwerp toetsen aan hun duurzaamheidambities.  

“Eerst hebben wij een nulmeting uitgevoerd door het voorlopig ontwerp door te rekenen met behulp van BENG, MPG, Paris Proof en GPR-gebouw. Daaruit bleek dat het ontwerp niet voldeed aan de duurzaamheidsambities van GMB. Vervolgens hebben we verbetervoorstellen opgesteld op basis van houtbouw en biobased varianten. Ter inspiratie hebben we en bustour langs diverse houtbouwprojecten georganiseerd. De bustour heeft een belangrijke rol gespeeld om draagvlak voor het bouwen met hout te verkrijgen. Door die tour is iedereen geïnspireerd geraakt en heeft het geholpen om het tot een succes te maken.” 

De kern van het duurzaamheidsconcept is dat het gebouw grotendeels uit hout wordt opgetrokken, de benodigde energie uit hernieuwbare bronnen wordt opgewekt, het gebouw demontabel en aanpasbaar is en het terrein wordt aangelegd vanuit de richtlijnen van natuurinclusief bouwen. 

De houtbouwconstructie omvat balken en liggers, houten kanaalplaatvloeren, prefab HSB-gevelelementen voorzien van houten kozijnen met een aluminium toplaag en de gevelbekleding. “Het werken met hout draagt bij een lage milieubelasting, zorgt voor vastlegging van biogene CO₂ in het gebouw, maakt de fundering lichter, bevordert een gezond binnenklimaat en biedt dankzij de balken- en kolommenstructuur veel mogelijkheden voor uitbreidingen en aanpassingen”, stelt Peter Stam. Enthousiast is hij met name over de houten kanaalplaatvloeren. De kosten ervan zijn hoog, maar volgens Peter heeft de kanaalplaatvloer een hoge meerwaarde. “Er wordt geen verlaagd plafond aangebracht en daarmee worden kosten en materiaalgebruik vermeden. De ventilatiekanalen worden tussen de kanaalplaatvloeren aangebracht, blijven zichtbaar en zijn gemakkelijk aanpasbaar. Voor de akoestiek worden de vloerelementen aan de onderzijde voorzien van een perforatie.”  

Peter Stam betreurt het dat de kanaalplaatvloer van Lignatur niet in de MPG-berekening kon worden meegenomen. “We hebben een categorie-3 product moeten aanwijzen omdat deze vloer geen categorie-1 verklaring heeft. Dat is jammer, anders was de MPG-score nog beter geweest. Met de leverancier gaan we daarom aan de slag om de vloer van een categorie-1 verklaring te voorzien.” Peter Stam doet daarom ook een oproep aan de markt om zoveel mogelijk bouwmaterialen en installaties in de NMD te laten registreren. Ook vindt hij het jammer dat in de berekening de biogene opslag van CO₂ in de houtproducten niet wordt gewaardeerd. “De berekening gaat ervan uit dat alle opgeslagen biogene CO₂ in de houten constructie weer vrijkomt door verbranding. De houten constructie leent zich juist voor hergebruik en langdurige opslag van biogene CO₂.” 

Het gebouw is voorzien van een hoogwaardige thermische gebouwschil en voorzien van duurzame installaties. Duurzame warmte en koude komt uit de bodem. PV-panelen wekken duurzame energie op voor de gebouwen en voor de elektrische bedrijfswagens, terwijl accu’s voor de energieopslag zorgen. Om de hitte van buiten te weren en de koelvraag te beperken worden groene zichtschermen, overstekken en automatische buitenzonwering aangebracht.  

Vanzelfsprekend voor een waterbouwbedrijf als GMB is er ook aandacht voor water. Het hemelwater wordt opgevangen en hergebruikt voor de toiletten. Waar mogelijk wordt het terrein ingericht met halfverharding, infiltratievoorziening en wadi’s. 

Het plan moet nu naar de uitvoeringsfase worden gebracht, maar tot dusverre is GMB enthousiast over het plan. Projectmanager Henk Ruiterkamp: “Het ontwerp laat zien dat we in de nabije toekomst aan onze projecten kunnen werken vanuit ons duurzame kantoor. Met in een MPG-score van 0,685, goede BENG-scores en een score van GPR Gebouw hoger dan 8,5 op alle thema’s, mogen we erop vertrouwen dat we, met onze eigen inbreng, klaar zijn voor de toekomst.”