SAM Panels: van afvalstromen circulaire en biobased plaatmaterialen maken
Een waardevol product maken van een waardeloze afvalstroom: hoe doe je dat? John Smits raakte in 2019 betrokken bij onderzoek naar manieren om reststromen om te zetten naar plaatmaterialen. Van meer dan 150 reststromen – onder andere van gras, hennep, koemest, miscanthus, cacao en textiel – werd vastgesteld dat dit kan. Het resulteerde in 2022 in een fabriek die nu zo’n 300.000 m2 duurzaam plaatmateriaal per jaar produceert. Meerdere producten van SAM Panels staan met een categorie 1-verklaring in de NMD.
John Smits was jarenlang accountant. Toen zijn vrouw zwanger was, kwam hij er tijdens de inrichting van de babykamer achter hoe schadelijk sommige materialen kunnen zijn. Het inspireerde hem om zich in te zetten voor verandering. In 2019 kwam hij bij SAM Panels om de financiering van de fabriek te regelen. Dat lukte en in 2020 werd hem gevraagd of hij algemeen directeur wilde worden. In 2023 nam hij het bedrijf helemaal over.
Waardevol onderzoek
“SAM staat voor Sustainable Advanced Materials (Duurzame Geavanceerde Materialen). We deden jarenlang onderzoek naar hoe je vezels in afvalstromen kan verwerken tot plaatmateriaal. We onderzochten en verwerkten meer dan 150 soorten vezels. Denk aan koemest, bermgras, hennepstof, olifantsgras, etikettenpapier, tomatenloof en dons dat in de wasdroger achterblijft bij het recyclen van spijkerbroeken. Er zijn zoveel bedrijven die restafval hebben.”
“We leerden ontzettend veel van het onderzoek en investeerden flink in testapparatuur om tot in detail de eigenschappen van de materialen en eindproducten te kunnen bepalen. Hoeveel vocht moeten we de platen na productie bijvoorbeeld laten opnemen om ze te stabiliseren? Op welke manieren kunnen we de platen het beste lamineren? En wat gebeurt er als je gaat zagen, boren of schuren? Al dat onderzoek vormde de basis voor de materialen die we vandaag de dag aanbieden.”
Oplossing voor meerdere problemen
SAM Panels produceert nu zo’n 300.000 m2 duurzaam plaatmateriaal per jaar. Het bedrijf werkt daarbij hoofdzakelijk met vijf verschillende recepten: etikettenpapier, het residu van jeansstof, bermgras, hennepstof en koemest.
“Door de reststroom van koemest te gebruiken, realiseren we oplossingen voor drie macro-economische problemen. Allereerst verminderen we de stikstofuitstoot, omdat de koemest dagvers wordt opgehaald. Ten tweede wordt bij het vergisten van koemest biogas geproduceerd, wat de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen vermindert. Ten derde is het verwerken van het residu van koemest tot een bouwmateriaal een CO2-negatief proces. We leggen de CO2 namelijk langdurig vast in het paneel.”
Gifvrij en 100% biobased
De plaatmaterialen van SAM Panels worden gebruikt voor dakconstructies, wanden, deuren, keukenpanelen, meubels en akoestische oplossingen. Ze zijn gifvrij, 100% biobased, licht van gewicht en beschikken over eigenschappen zoals waterbestendigheid en geluidswering. “We gebruiken geen lijm of hars. We maken al onze producten met enkel water, druk, warmte en vezels. Daardoor zijn de platen ook keer op keer herbruikbaar. We verkopen al ons plaatmaterialen dan ook met terugkoopgarantie. Als onderdeel van ons circulaire proces kopen wij ze na gebruik weer terug.”
Leerzame levenscyclusanalyse
Twee producten staan sinds het najaar van 2025 met categorie 1-data in de NMD: SAM Solid en SAM Pure, beide voor toepassing van onder andere binnenwandafwerking.
“NMD-registratie is een voorwaarde voor groei in de bouw. Wij hebben volume nodig om op prijsniveau te kunnen concurreren met traditionele plaatmaterialen en om dat volume te halen moeten we in de NMD staan. We werken veel met industriële partijen en zij vragen naar een LCA. Wij begrijpen goed dat partijen een onderbouwing willen hebben van wat je zegt. Als je beweert dat je een duurzaam product hebt, moet je dat ook kunnen aantonen.”
“Bovendien leer je veel van een levenscyclusanalyse. Wij zijn begonnen met het zelf verzamelen van data. Over ons energieverbruik, de hoeveelheid grondstoffen en alle andere dingen die je doet. Dat zorgt al voor veel bewustwording. Je kan op basis van die inzichten nog veel efficiënter gaan optimaliseren. Wij zijn bijvoorbeeld nog kritischer gaan kijken naar de instellingen van de pers en hoe we die konden veranderen om energie te besparen. Je wordt je door zo’n levenscyclusanalyse nog bewuster van je eigen footprint. Ik raad het iedereen aan.”
Circulaire fabriek
SAM Panels heeft helder voor ogen wat de volgende stap is in de groei van het bedrijf. “We beschikken over de capaciteit om op te schalen naar de productie van 1,5 miljoen m2 plaatmateriaal. Ons uiteindelijke doel is om drie productielijnen tegelijk te kunnen draaien en de energietoevoer in eigen beheer te krijgen met een biovergister. Daarmee kan onze kostprijs omlaag en met een eigen biovergister kunnen we bermgras en koemest zelf binnenrijden en vanuit die stromen gas creëren voor het gebruik van onze pers. Dan hebben we niet alleen compleet circulaire producten, we beschikken dan ook over een compleet circulaire fabriek.”
