Hoe maak je een woning duurzamer?

Huismerk

Huismerken zijn niet alleen in de supermarkt te vinden. Het Heijmans Huismerk is een woonconcept van grondgebonden seriewoningen en is ontwikkeld voor professionele beleggers en woningcorporaties. Onder de naam Wenswonen biedt Heijmans hetzelfde concept aan als koopwoning voor de particuliere markt. Remko Tesselaar, conceptmanager van Heijmans, en Theo Smits, adviseur energie en duurzaamheid van het bedrijf, maken deel uit van een team van deskundigen dat continu bezig is om het concept slimmer, goedkoper en duurzamer te maken.

“Er wordt niet een pakket stenen neergezet, maar we rekenen precies uit hoeveel metselstenen er nodig zijn.”

Fundamentele verandering

Het woonconcept van Heijmans heeft de afgelopen jaren een fundamentele verandering ondergaan. Aanvankelijk kende het concept vele verschijningsvormen. Remko Tesselaar: “Met een configurator op een cd-rom was het mogelijk zelf een Wenswoning samen te stellen. Er werden diverse plattegronden en diverse gevels aangeboden en in het totaal waren er 18.000 keuzemogelijkheden. Het ontwikkelingsproces om dit mogelijk te maken was erg ingewikkeld. Ook de inkoop was er niet op afgestemd. Door de vele varianten was het erg lastig om ons bouwproduct te wijzigen. In 2010 hebben we met de ontwikkeling van het Heijmans Huismerk het geheel anders aangepakt. Eigenlijk was dat op basis van de ervaring dat 80% van de bewoners een doorzonwoning wil hebben. We hebben toen één plattegrond genomen. Vanuit die ene plattegrond zijn we aan de slag gegaan om het product te verbeteren en het ontwikkelingsproces te versnellen. We hebben een aanzienlijke verkorting van de ontwikkeltijd kunnen realiseren. De doorlooptijd is van drie jaar naar een paar maanden teruggebracht. Dat is op zich al een aanzienlijke winst. Maar het biedt ook de mogelijkheid de inkoop beter af te stemmen op wat je werkelijk nodig hebt en het bouwafval aanzienlijk te verminderen. Door het ontwikkelproces efficiënter te maken voorkomen we sowieso een enorme verspilling van materialen en bouwproducten. Er wordt niet een pakket stenen neergezet, maar we rekenen precies uit hoeveel metselstenen er nodig zijn. Dat voorkomt afval.” 

Enkelvoudig basisconcept

Daarnaast heeft het werken met een enkelvoudig basisconcept het onderzoek naar verduurzaming van het bouwproduct vergemakkelijkt. Theo Smits: “Voor ons woonconcept hebben wij altijd gekeken naar duurzaamheid in brede zin van het woord. Dus niet alleen naar energie, maar ook naar gezondheid, waterhuishouding, flexibiliteit en toekomstwaarde. Sinds de komst van de milieuprestatie kijken we ook naar de milieueffecten van onze producten. Met het huidige concept kunnen we aan een aantal knopjes draaien om ons product te verbeteren. Wij zijn nu bijvoorbeeld bezig met daken waarin PV-panelen zijn geïntegreerd en met ‘groener’ beton. Als je dan een betere en duurzame oplossing hebt gevonden, kan je het vrij snel voor je gehele bouwproduct toepassen.”

Deel van het geheel

De vraag is wel hoe je een betere en duurzame oplossing vindt. Bij Heijmans is dat niet een kwestie van een middagje vergaderen. Theo Smits: “Wij weten niet alles. Aan onze interne en externe adviseurs vragen wij na te denken over het Heijmans Woonconcept van nu, van morgen en van de toekomst. Dat levert adviezen op die we met software kunnen doorrekenen. Maar daar laten we het niet bij, het moet ook in de praktijk werken. Een oplossing kan op zichzelf een lagere milieu-impact hebben, maar je moet het wel als deel van het geheel zien. Zo zijn we bezig met de ontwikkeling van een appartementengebouw in houtskeletbouw. De geluidisolatie van de vloeren is zo slecht dat we eigenlijk een doos-in-doos constructie moeten maken en dat levert een hoog materiaalgebruik op. Evenzo kan het gebruik van lichte materialen leiden tot onaanvaardbare temperatuuroverschrijding in de woning. Als je dat gaat oplossen met langere dakoverstekken, geeft dat ook weer meer materiaalgebruik.”

Integraal bekijken

Juist omdat de duurzame oplossingen integraal moeten worden bekeken, werkt het ontwikkelteam van Heijmans niet alleen met adviseurs. Ook de toeleveranciers, die als co-makers worden beschouwd, werden bij de verduurzaming van het woonconcept betrokken. “Zo’n twee jaar geleden hebben we een grote aftrap gedaan met betrekking tot circulariteit van ons woonconcept”, vertelt Remko Tesselaar. “We hebben tegen de co-makers gezegd dat we onze producten duurzamer willen maken en de open vraag gesteld: wat zijn jullie ideeën hierbij? Dat heeft een breed scala aan voorstellen opgeleverd. Zo zijn we nu bezig met dakvensters van ‘reclaimed wood’  en met de herontwikkeling van grondstoffen uit bestaande materialen. Na alle gesprekken met co-makers en adviseurs hebben we uiteindelijk gekozen voor vier speerpunten, die wij nu aan het uitwerken zijn. De speerpunten zijn: groen beton, energie, prefab daken en prefab gevels.”

“De ontwikkeling van een kant-en-klare gevel is een goede ontwikkeling, maar je moet wel in de gaten houden hoe de Welstandscommissie van de gemeente ertegenaan kijkt.”

Theo Smits en Remko Tesselaar verwachten dat het prefabriceren van kant-en-klare daken en gevels een belangrijke stap zal opleveren in de verduurzaming van hun bouwproduct. Theo Smits: “Daarbij moet je denken aan industrieel gemaakt gevels die compleet met kozijnen en gevelstenen op de bouwplaats aankomen en aan daken met geïntegreerde PV-panelen. Maar dan ook nog flexibel en demontabel conform de gedachte van industrieel-flexibel-demontabel bouwen.” Ook hierbij verliest Remko Tesselaar het integraal denken niet uit het oog: “De ontwikkeling van een kant-en-klare gevel is een goede ontwikkeling, maar je moet wel in de gaten houden hoe de Welstandscommissie van de gemeente ertegenaan kijkt.”